Kαλλιέργεια Μελισσόχορτου - Πήγασος Βιολογικές Υπερτροφές

 Το φυτό Μέλισσα (Melissa officinalis) είναι γνωστό επίσης ως βάλσαμο λεμονιού (μελισσόχορτο), βάλσαμο κεριού μέλισσας ή κοινώς βάλσαμο. Η Melissa officinalis ανήκει στην οικογένεια της μέντας Lamiaceae. Και όντας τέτοια, είναι γνωστή για την αναζωογονητική της ποιότητα, όπως το λεμόνι ή η κιτρονέλλα.

Το όνομα “Μέλισσα” ελήφθη από το ελληνικό "melisso-phyllon" που σημαίνει κυριολεκτικά "φύλλο μέλισσας. Ονομάστηκε έτσι επειδή το φυτό είναι τόσο πλούσιο σε νέκταρ που φυτεύεται συνήθως για τη διατροφή των μελισσών.

To μελισσόχορτο είναι ένα ολοετές φυτό που καλλιεργήθηκε αρχικά στη Νότια Ευρώπη. Σήμερα, είναι γνωστό σε όλα σχεδόν τα μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Ευρώπης, της Δυτικής Ασίας, της Βόρειας Αφρικής, του Παναμά, και των ΗΠΑ.

Τα φύλλα της:
Έχουν ένα χαρακτηριστικό άρωμα λεμονιού που είναι απαλό και καταπραϋντικό κάτι που είναι ιδανικό, μιας και το φυτό φαίνεται να έχει την τάση να αυξάνεται σε ήπιες περιοχές κοντά σε ανθρώπινες κατοικίες.

Τα λουλούδια της:
Όταν πλησιάζει το τέλος του καλοκαιριού, το φυτό παράγει μικροσκοπικά λευκά λουλούδια που είναι γεμάτα από νέκταρ, προς μεγάλη ευτυχία των μελισσών που τρέφονται με αυτό. Όντας σε πλήρη άνθιση, το φυτό γίνεται ακόμα πιο ελκυστικό τόσο ώστε μια φορά, εξαιτίας της ομορφιάς του, ο ίδιος ο Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας Καρλομάγνος διέταξε να φυτεύεται η Melissa officinalis στους κήπους κάθε μοναστηριού.

Οι μίσχοι της Melissa officinalis μαραίνονται και πεθαίνουν κατά την έναρξη της χειμερινής περιόδου, αλλά αναπτύσσονται και ανθίζουν και πάλι με τον ερχομό της άνοιξης.

Οφέλη για την υγεία

Το μελισσόχορτο χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν για διάφορες ασθένειες και καταστάσεις.

- Η παραδοσιακή Ιατρική την έκρινε ως ένα φυτό ενεργό σε πολλούς τομείς που χρησιμοποιείται ως θεραπεία για οποιαδήποτε προβλήματα, από αέρια μέχρι δυσκολίες στον ύπνο, ακόμα και καρδιακά προβλήματα.

- Οι Βοτανολόγοι εφάρμοσαν επίσης βάλσαμο Μέλισσας τοπικά στην κροταφική χώρα, για την αϋπνία και τον νευρικό πόνο.

- Σε όλη την ιστορία, το μελισσόχορτο χρησιμοποιήθηκε από πολλούς πολιτισμούς για πολλούς και διάφορους λόγους. Τον 4ο αιώνα, το φυτό εισήχθη στη Βρετανία, όπου χρησιμοποιήθηκε κυρίως για να ησυχάζει το διαταραγμένο νευρικό σύστημα.

- Ιατρικές πηγές του Λονδίνου (1969) αναφέρουν: «Η ουσία του βάλσαμου, που περιέχεται στο κρασί κανάριων νήσων, σημαίνει ανανέωση της νεότητας κάθε πρωί, ενίσχυση του μυαλού, ανακούφιση της εξασθενημένης φύσης και πρόληψη της φαλάκρας."

- Ο John Evelyn επίσης έγραψε: "Το βάλσαμο είναι ευεργετικό για τον εγκέφαλο, την ενίσχυση της μνήμης και κάτι που δυναμικά διώχνει μακριά τη μελαγχολία. "

Το «ελιξίριο της ζωής»

Οι Άγγλοι πείστηκαν τόσο για τις ανανεωτικές ιδιότητες του φυτού που το αποκάλεσαν το «ελιξίριο της ζωής» και το χρησιμοποίησαν ως ένα σημαντικό συστατικό στην οινοποίηση. Όπως οι Άγγλοι, πολλοί άλλοι πολιτισμοί ήταν ερωτευμένοι με τις πολλές καλές ιδιότητες του φυτού. Ήταν σαφές ότι το μελισσόχορτο βοηθάει το μυαλό να καθαρίσει, αυξάνει την αντίληψη και ενισχύει τη μνήμη.

Στην πραγματικότητα, το φημισμένο νερό Carmelite που χρησιμοποιείται για την ανακούφιση του νευρικού πονοκεφάλου είναι πραγματικά ένα μείγμα μελισσόχορτου, σε συνδυασμό με φλούδες λεμονιού, μοσχοκάρυδο και ρίζα αγγελικής. Η ιστορία έχει καταγράψει τις πολλές αρετές του μελισσόχορτου. Τόσο o Διοσκουρίδης όσο και ο Πλίνιος, οι οποίοι είναι μεταξύ των Ελλήνων σοφών πίστευαν ότι θα ήταν χρήσιμο για την αντιμετώπιση της στο δηλητήριο από τα δαγκώματα από φίδια και σκορπιούς.

Σήμερα, η σύγχρονη επιστήμη συνεχίζει να ερευνά πολλά από τα οφέλη αυτού του φυτού.

Πολλές κλινικές δοκιμές οδήγησαν στην ανακάλυψη ενεργών συστατικών που υπάρχουν στο φυτό, τα οποία το κάνουν πολύ αποτελεσματικό ως μια ολοκληρωμένη θεραπεία. Τα τερπένια, συστατικά του πτητικού ελαίου του μελισσόχορτου με την ευχάριστη μυρωδιά, θεωρούνται ότι παράγουν τα ανακουφιστικά αποτελέσματα χαλάρωσης και εξαγωγής ευσομίας.

Έχει επίσης βρεθεί ότι το φυτό είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα και άλλες ενώσεις οι οποίες είναι υπεύθυνες για την καταπολέμηση του έρπητα και για τις δράσεις ρυθμίσεως του θυρεοειδούς.

Με τη μέση απόδοση ανά στρέμμα να ανέρχεται σε 400 κιλά ξηρής δρόγης(ξηρά φύλλα) και την τιμή πώλησης στην Ελλάδα να διαμορφώνεται από 4 έως 6 ευρώ το κιλό, η καλλιέργεια του μελισσόχορτου υπόσχεται σημαντικά κέρδη. Το μελισσόχορτο είναι πολυετής πόα, αυτοφυής, είναι γνωστό ως κιτροβάλσαμο με άρωμα λεμονιού και χρησιμοποιείται για τη φαρμακευτική του αξία.

Το μελισσόχορτο, για να ευδοκιμήσει, απαιτεί εδάφη με τιμές pH 6-7, πλούσια, ποτιστικά, καλά στραγγιζόμενα, σε ημιορεινές και δροσερές πεδινές περιοχές. Με τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, το υπέργειο τμήμα καταστρέφεται, ενώ το πλούσιο, αβαθές ριζικό σύστημα επιζεί και βγάζει νέους βλαστούς την επόμενη άνοιξη. Είναι καλλιέργεια ιδιαίτερα απαιτητική σε θρεπτικά συστατικά και οργανική ουσία. Η αναγκαιότητα σε λίπανση προσδιορίζεται με εδαφολογική ανάλυση. Συνήθως απαιτείται προσθήκη αζώτου, φωσφόρου και καλίου. Αν το μελισσόχορτο καταπονηθεί από έλλειψη νερού, παίρνει σκούρο πράσινο χρώμα, μειώνεται η παραγωγή και υποβαθμίζεται η ποιότητα του προϊόντος, έτσι γίνεται πότισμα ανά 10-15 ημέρες.

Συγκομίζεται ολόκληρο το υπέργειο τμήμα με χορτοκοπτικό μηχάνημα, συλλέγεται και μεταφέρεται για ξήρανση (σε θερμοκρασίες μικρότερες 40οC), ή απευθείας απόσταξη. Τον πρώτο χρόνο της καλλιέργειας γίνεται μία συγκομιδή προς το τέλος του καλοκαιριού όταν ξεκινά η άνθιση. Από το δεύτερο έτος μπορούν να γίνουν δύο συγκομιδές, η πρώτη αρχές Ιουλίου και η δεύτερη τον Σεπτέμβριο. Η απόδοση μπορεί να φτάσει τα 1.200 κιλά νωπό βάρος ή 400 κιλά ξηρά φύλλα. Η παραγωγική ζωή της φυτείας είναι 5-6 χρόνια. Τα νωπά ή ξηρά φύλλα χρησιμοποιούνται ως καρύκευμα στη μαγειρική και ζαχαροπλαστική, για την παρασκευή ποτών. Είναι σημαντικό μελισσοτροφικό φυτό.

Η περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο του νωπού φυτικού υλικού κυμαίνεται από 0,01-0,13% το οποίο εξάγεται με απόσταξη. Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία για να αποδώσει το άρωμα του λεμονιού. Πρόσφατα χρησιμοποιείται στη φαρμακολογία ως αντιβακτηριακό, αντισπασμωδικό και αντιοξειδωτικό.